Het einde van ‘het Westen’

De belangrijkste conclusie uit de twee jaar durende oorlog tussen Israël en Hamas in Gaza gaat niet over de toekomst van de Joodse staat, maar over die van zijn voormalige bondgenoten en wat er zich in die landen op binnenlands vlak afspeelt.

(10 oktober 2025 / JNS) by Eldad Israeli

Israël en Hamas hebben overeenstemming bereikt over de eerste fase van het uitgebreide plan van de Amerikaanse president Donald Trump om de resterende gijzelaars in gevangenschap van Hamas vrij te laten, een einde te maken aan de nu twee jaar durende oorlog en de regio een nieuw tijdperk van vrede te laten ingaan. In deze eerste fase verbinden beide partijen zich alleen tot de vrijlating van de gijzelaars in Gaza en de gevangenen in Israël, een gedeeltelijke terugtrekking van de Israëlische strijdkrachten uit Gaza en een staakt-het-vuren dat van kracht blijft zolang er te goeder trouw wordt onderhandeld over de volgende stappen.

Niettemin wordt dit beschouwd als “het begin van het einde” van deze oorlog.

Het is moeilijk om definitieve conclusies te trekken over waar het Midden-Oosten vanaf nu naartoe gaat. Dit komt niet alleen doordat de regio van nature onvoorspelbaar blijft, maar ook doordat de oorlog de realiteit en de berekeningen heeft veranderd. Deze veranderingen hebben tijd nodig om te bezinken; het is nog niet duidelijk welke risico’s en kansen er zullen zijn als het stof eenmaal is neergedaald. Wat de ontwikkelde wereld betreft, is het traject echter veel duidelijker: het gaat bergafwaarts.

Er zijn zoveel beelden uit deze oorlog gekomen: zeker op het terrein in het Midden-Oosten – van de kibboetsen en het Nova-muziekfestivalterrein tot Gaza, Beiroet, Doha en Teheran. Sommige van de meest levendige beelden komen echter uit gebieden die niet door deze oorlog zijn getroffen: op universiteitscampussen in Noord-Amerika en in de straten van grote steden in de Verenigde Staten, maar ook in Europa, Canada, Australië en andere landen die tot voor kort collectief als “westers” werden bestempeld.

De politieke, sociale en zelfs existentiële crisis waarin veel van deze plaatsen zich al jaren bevinden, is nu volledig zichtbaar. De landen die deel uitmaken van de Europese Unie, de NAVO en de OESO worden sinds het neerleggen van de wapens aan het einde van de Tweede Wereldoorlog beschouwd als bastions van stabiliteit en welvaart. Dit betekent dat de moderne staat Israël, gedurende zijn hele bestaan, hen niet alleen als gelijkgestemde bondgenoten heeft beschouwd, maar ook als rolmodellen. Veel van deze landen zijn duidelijk geen van beide meer.

De meest verontrustende trend in deze landen – een trend die een indicatie geeft voor hun huidige en toekomstige situatie – is hun extreem lage geboortecijfer. De vruchtbaarheid in het Westen neemt al decennia lang af en daalt elk jaar verder. Op dit moment ligt het gemiddelde geboortecijfer in de OESO-landen, met uitzondering van Israël, op 1,49 kinderen per gezin. Dit betekent dat de autochtone bevolking van deze landen met elke generatie met een kwart zal krimpen. In sommige landen is de situatie nog veel ernstiger, met gemiddelden van 1,3 (Canada), 1,2 (Italië), 1,1 (Spanje) en zelfs 0,7 (Zuid-Korea).

Het vruchtbaarheidscijfer van Israël ligt daarentegen momenteel op 2,9.

Sommigen zullen deze dalingen proberen te verklaren door te wijzen op de economische moeilijkheden waarmee jongeren te kampen hebben, met name de stijgende kosten van huisvesting en kinderopvang. Uit gegevens blijkt echter dat Israëli’s zelf te maken hebben met veel hogere kosten van levensonderhoud dan de meeste ontwikkelde landen, met torenhoge vastgoedkosten. Ze hebben ook te maken met voortdurende onzekerheid op het gebied van nationale veiligheid en politiek, en dragen zelfs enkele jaren van hun leven bij aan de verplichte militaire dienst.

Dat gezegd hebbende, slagen ze erin een uiterst gezond vruchtbaarheidscijfer te handhaven. Daarom zou ik de sombere cijfers in het Westen toeschrijven aan een culturele verloedering, gekenmerkt door toenemend individualisme en kosmopolitisme, die de nationale solidariteit, het gezinsleven en al het andere dat de westerse samenlevingen gedurende het grootste deel van de 20e eeuw de middelen gaf om te bloeien, volledig hebben vervangen.

Landen kunnen niet bestaan zonder mensen; economieën zijn afhankelijk van werknemers om zichzelf in stand te houden en ineenstorting te voorkomen. Regeringen begrijpen dit; landen die kampen met een geboortekrisis hebben hun grenzen opengesteld voor migranten. Wat ze echter niet begrijpen, is dat landen niet louter een verzameling individuen kunnen zijn die dicht bij elkaar wonen en belasting betalen aan dezelfde regering. Ze hebben ook een ethos nodig, voortkomend uit een collectief geheugen van een gedeelde geschiedenis die niet kan worden geïmporteerd. Wanneer de autochtone bevolking met elke generatie met een kwart – en in sommige gevallen met de helft – afneemt en wordt vervangen door een massale instroom van mensen die dit collectieve geheugen niet met zich meedragen, verdwijnt het ethos. Een natie, een volk, verandert dan in een gewone bevolking, en maatschappelijke ineenstorting is onvermijdelijk.

Dat is het probleem met lage vruchtbaarheidscijfers: zowel de oorzaak als het gevolg ervan duiden op onrustige samenlevingen. De ineenstorting van de samenleving in het grootste deel van de westerse wereld is al zichtbaar op straat. Grote protesten ter ondersteuning van islamitisch terrorisme, niet alleen tegen Israël maar ook tegen de regeringen van deze landen zelf, zijn hiervan een symbool. De massale en gewelddadige protesten in Europa, Canada, Australië en de Verenigde Staten duiden in de eerste plaats op problemen voor deze landen, en in mindere mate voor Israël.

Hoewel sommige politici hebben geprobeerd deze demonstranten te pacificeren (recentelijk nog door eenzijdige erkenning van een Palestijnse staat), heeft dit niet geholpen, aangezien de oorzaak van deze onrust veel dieper ligt. In het Verenigd Koninkrijk vond de moord op joodse bezoekers van een Jom Kipoer-dienst in Manchester plaats nadat premier Keir Starmer de onafhankelijkheid had uitgeroepen; in Frankrijk is de regering voor de vierde keer in de tweede ambtstermijn van president Emmanuel Macron gevallen. Bij nieuwe parlementsverkiezingen zou zijn politieke kamp uit elkaar kunnen vallen, nu de roep om zijn aftreden steeds luider wordt. Zijn besluit om “Palestina” te erkennen heeft hier niets aan kunnen veranderen.

Voor veel van deze landen is het te laat om van koers te veranderen. Er is te veel schade aangericht; de huidige koers kan niet worden omgekeerd. Voor sommige landen zijn de recente gebeurtenissen een ernstige waarschuwing; ze zijn nog niet van de klif gevallen, maar komen er gevaarlijk dichtbij. Er zijn ingrijpende beleidswijzigingen nodig. In de eerste plaats zijn er maatregelen nodig om het geboortecijfer te stimuleren, zodat de inwoners van deze landen nieuwe generaties natuurlijke burgers kunnen voortbrengen. Een andere vereiste is dat het immigratiebeleid gericht moet zijn op sociale en politieke assimilatie, ook al leidt dit tot protest van voorstanders van politieke correctheid.

Wat moet onze bondgenoot Israël doen? De eerste conclusie, die ik in eerdere artikelen heb benadrukt, is dat het een beleid van maximale zelfvoorziening moet voeren. Jeruzalem moet zich realiseren dat veel van zijn traditionele partners niet langer de betrouwbare bondgenoten zijn die ze ooit waren. Degenen die dat nog wel zijn, zoals de Verenigde Staten, kunnen de komende jaren helaas ook ten kwade veranderen, en Israël moet daarop voorbereid zijn.

Na verloop van tijd zullen mondiale trends aanleiding geven tot nieuwe machten en daarmee tot nieuwe allianties en partnerschappen. We zien dit bijvoorbeeld al in de groeiende relatie tussen Israël en India. Het einde van het tijdperk van fossiele brandstoffen zal ook de mondiale dynamiek in het voordeel van Israël veranderen. Hoewel ik er geen twijfel over heb dat er volop kansen zullen zijn, is een koerswijziging en voorbereiding op een moeilijke overgangsperiode van enkele decennia een must.

(10 oktober 2025 / JNS) by Eldad Israeli

Rising cloud: Foto Karel van Essen