De scherpe prijsdaling van de olie en Israël

Het is geen toeval, dat Israël niet is gezegend met enorme oliereserves.

Wie zou het ooit geloven? De prijs van benzine is in de Verenigde Staten gedaald naar niveaus, die in geen decennia gezien zijn. De olieprijzen blijven kelderen – sinds het begin van dit jaar alleen al een daling van 20%. Wereldmarkten bieden de olie nu aan voor minder dan $ 30 per vat. Volgens schattingen van het Internationaal Energie Agentschap, “kan de oliemarkt verdrinken in het overaanbod, tenzij er snel iets verandert.”

Door Rabbi Benjamin Blech

Er is zo veel overtollige olie, dat er zelfs sprake van is om de overvloed op zee op te slaan. Het meest ongelooflijke van alles is dat, in een bizarre wending van gebeurtenissen, Bloomberg meldde dat Flint Hill Resources, een raffinaderij in handen van de gebroeders Koch, zei dat ze zure ruwe olie (onzuiver, met zwavel, red.) uit North Dakota zouden kopen voor $ -0,50 per vat. U leest het goed: een negatieve prijs. De oliehandel staat zo onder druk, dat de producenten kopers betalen om bepaalde soorten olie van mindere kwaliteit van ze af te nemen.

De wereldeconomie zet zich scherp voor een overvloed aan olie, die kan maken dat de prijzen zelfs nog verder naar beneden gaan, terwijl de vraag naar ruwe olie afneemt en het aanbod toeneemt als gevolg van de onlangs opgeheven sancties tegen Iran.

Dat heeft niet alleen grote politieke gevolgen voor de wereld en in het bijzonder het Midden-Oosten, maar het helpt ons fascinerend genoeg ook om een bijbelse notie met betrekking tot het land Israël beter te begrijpen.

Gedurende lange tijd keken de Joden met een zekere  verwarring naar de hen omringende landen. De zegeningen van  natuurlijke hulpbronnen leken door goddelijk besluit alleen bedoeld voor de Arabische wereld buiten Israël. Olie vloeide rijkelijk voor Saoedi-Arabië, Iran, Irak en de Verenigde Arabische Emiraten. Maar de Joden moesten zich tevredenstellen met een land, alleen gezegend met “melk en honing.”

Ja, het is zo dat dit het Joodse volk al was bekendgemaakt toen ze Egypte verlaten hadden en op het punt stonden het Beloofde Land binnen te gaan. De Egyptische economie was gezegend door de wateren van de Nijl, die hen verzekerde van vruchtbaarheid, zodat ze niet hoefden te vrezen voor gebrek aan neerslag, die hun gewassen moest besproeien. Maar dit geschenk zou geen deel uitmaken van de verlossing van het Joodse volk.

“Want het land waar u naar toe gaat om het in bezit te nemen, is niet zoals het land Egypte, waaruit u weggetrokken bent, dat u met uw zaad moest bezaaien en al lopend water moest geven, zoals een groentetuin. Maar het land waar u naartoe trekt om het in bezit te nemen, is een land van bergen en dalen; het drinkt water door de regen uit de hemel. Het is een land waar de HEERE, uw God, voor zorgt, voortdurend rusten de ogen van de HEERE, uw God, daarop, van het begin van het jaar tot het einde van het jaar”. (Deuteronomium 11: 10-12).

De Thora zet het land Egypte in contrast met het land Israël. De Nijl was het hele jaar dóór een bron van water. Er werden irrigatiekanalen gegraven, die afgesloten werden door kleine deurtjes. De boer besloot welke gebieden van het veld water nodig hadden en hij zou zijn voet gebruiken – “waar u zaad plant en het water geeft met uw voet” – om deurtjes open te schoppen waardoor een vloed van water de irrigatiekanalen inliep. Water was er in overvloed en eenvoudig te vinden.

Het land Israël heeft echter geen grote waterbron. Het is volledig afhankelijk van de regen uit de hemel. Water zou niet langer gemakkelijk beschikbaar zijn voor de Israëlieten, zoals in Egypte.

Dit was een land dat zijn inwoners alleen zou zegenen als gevolg van inspanning. Dit was een land, dat hen die gemak en vanzelfsprekendheid liefhadden, niet zou dulden.

De Thora drukte een waarheid uit die tegen de intuïtie lijkt in te gaan en die toch door veel economen geldig werd verklaard. Gemiddeld hebben grondstofrijke landen het slechter gedaan dan landen zonder hulpbronnen. Ze zijn minder snel gegroeid en hebben een grotere ongelijkheid – net het tegenovergestelde van wat men zou verwachten. Veel economische en politieke wetenschappen zijn ontwikkeld om uit te leggen, wat een naam gekregen heeft: het wordt de “vloek van de hulpbronnen” genoemd.

En misschien is de grondrede geworteld in hetzelfde idee, dat ouders die hun kinderen te veel verwennen door ze overdadige rijkdom en privileges te geven zonder ze verantwoordelijkheid en arbeidsethos in te prenten, wat hen in de diepste zin meer kwaad dan goed doet.

Israël had gebrek aan olie en zo werd het de opstartnatie van de wereld. In het boek met die titel, Startup Natie: Het verhaal van Israëls economische wonder, door Dan Senor en Saul Singer, beantwoorden ze de hamvraag: Hoe komt het dat Israël – een land met 7,1 miljoen inwoners, iets minder dan zeventig jaar oud, omringd door vijanden, in een constante staat van oorlog sinds de oprichting, zonder natuurlijke hulpbronnen – meer startup bedrijven voortbrengt dan grote, vreedzame en stabiele landen als Japan, China, India, Korea, Canada en het Verenigd Koninkrijk?

Hun antwoord: gehinderd door een boycot van Arabische landen die regionale handel onmogelijk maakt en begiftigd met bijzonder weinig natuurlijke hulpbronnen, heeft Israël de kans aangegrepen om een belangrijke speler in de wereldwijde zakenwereld te worden, vooral in de technologiesector juist omdat het gedwongen was een beroep te doen op zijn eigen intellect in plaats van op onverdiende geschenken uit de grond, die anderen voor lief namen en gebruikten als vervangers voor eigen initiatief.

Dus misschien is er een Goddelijke boodschap in het stijgen en dalen van de olieprijzen. De rijkdom, geproduceerd door de natuurlijke rijkdommen, gaf de Arabische wereld de vluchtige zegening van de welvaart – maar het was een tweesnijdend zwaard, dat de “vloek van de hulpmiddelen” met zich mee bracht, die zo duidelijk wordt geïllustreerd door het falen van hun cultuur en hun minimale bijdrage aan de beschaving.

Ondanks de olievelden van haar Arabische buurlanden, blijkt het land van “melk en honing” het toch beter getroffen te hebben, én een grotere zegen te zijn.

Vertaling: PoF (AM/SP)

Bron: www.aish.com/

(gepubliceerd op 30 jan. 2016.)