Bussen en gewapende beveiligers: de Joden in Odessa zijn klaar voor massale evacuatie

De Joodse gemeenschap van Odessa is voorbereid op een massale evacuatie, mocht het geweld opnieuw uitbarsten in de Oekraïense stad en hen dreigt daarin mee te trekken. Antisemitisme is een pijnlijke kwestie in Oekraïne, het radicale nationalisme is in opkomst .

Op de foto: Oekraïense ultra-nationalisten dragen emblemen van de 14e SS-Vrijwilligers Afdeling “Galician” zoals ze hier marcheren in het centrum van de westelijke stad Lvov op 27 april 2014, om de 71ste verjaardag te herdenken.

Odessa is getuige van meerdere gevallen van confrontaties tussen anti-overheid- en regeringsgezinde activisten in de afgelopen weken. Met als laatste hoogtepunt de tientallen sterfgevallen van afgelopen vrijdag, van wie de meesten verbrand zijn in een gebouw, wat belegerd werd door gewapende radicalen die molotovcocktails en vuurwapens gebruikten, in het hardhandig optreden tegen het kamp van de demonstranten.

De situatie raakte tot dusver niet rechtstreeks de Joodse gemeenschap, zo vertelden Joodse leiders uit Odessa aan de Israëlische krant de Jerusalem Post, maar ze vrezen dat dit kan veranderen. Dus ze hebben plannen gemaakt voor een eventuele evacuatie, zo mogelijk het land uit.

“Wanneer er sprake is van schieten in de straten, dan is het eerste plan om de kinderen uit het centrum van de stad te brengen,” vertelde Rabbijn Refael Kruskal, het hoofd van de organisatie Tikva. “Als het erger wordt, dan zullen we ze wegbrengen. We hebben plannen gereed om hen zowel uit de stad en zelfs als dat nodig is om naar een ander land te brengen, maar over deze plannen praten we liever niet in verband met de veiligheid.”

Rabbijn Kruskal zei dat hij overweegt om een vakantiekamp te huren voor 600 Joden uit de buurt van Odessa. Dit gezien het feit dat a.s. vrijdag 9 mei de herdenking is van de nederlaag van Nazi-Duitsland.

De datum polariseert de samenleving: sommige mensen koesteren de erfenis van de Oekraïense nationalisten, die collaboreerden met de nazi’s tegen Rusland, terwijl anderen deze dag zien als een symbool van de overwinning op het nazisme en in het verlengde daarvan, het hedendaagse nationalisme.

Er is angst dat er meer botsingen zullen komen op die datum in Oekraïne.

“Het volgende weekend zal zeer gewelddadig te zijn,” gelooft Kruskal.

Ook andere delen van de Joodse gemeenschap hebben evacuatieplannen voorbereid.

“Als de situatie erger wordt, zijn we van plan om te vertrekken,” vertelde Kira Verkhovskaya, hoofd van de Migdal Internationaal Centrum voor Joodse Gemeenschap Programs aan de Jerusalem Post.

Rabbijn Avraham Wolf, die de Chabad chassidische gemeenschap vertegenwoordigt, zei dat ze extra veiligheidsmaatregelen hebben genomen zoals gewapende bewakers, en voorbereid zijn op een eventuele evacuatie. Samen met de International Fellowship van christenen en Joden hebben ze een vloot van 70 bussen geregeld, vol met brandstof en klaar om te gaan.

Odessa had ooit een aanzienlijke Joodse bevolking, ongeveer een derde van de stad was Joods. Toen Nazi-Duitsland en zijn bondgenoten oprukten in Oekraïne, vluchtten veel Joden naar het oosten, maar honderdduizenden Joden waren gebleven toen Odessa werd ingenomen door de Roemenen en de Duitse troepen.

Medio oktober 1941 begonnen de bezettingstroepen massa-executies van iedereen die ze tot haar vijanden werd achtte, waaronder tussen de 25.000 en 34.000 Odessa-Joden. De plaats van één van de ergste bloedbaden, waar duizenden werden doodgeschoten of levend verbrand in oude buskruit-pakhuizen, is nu een Holocaust Monument.

Het monument werd afgelopen april geschonden, samen met een Joodse begraafplaats. Niet-geïdentificeerde aanvallers hebben ze beklad met hakenkruizen, radicaal rechtse symbolen en andere tekens en met doodsbedreigingen tegen Joden. De nationalistische beweging ontkende elke verwijzing naar deze schending en reageerde door het aanbieden van haar bescherming aan de Joden in Odessa en het stuurde een vertegenwoordiging om samen met rabbijn Wolf de teksten te verwijderen.

Antisemitisme in Oekraïne heeft ook de krantenkoppen vorige maand gehaald nadat gemaskerde mannen in Donetsk folders verspreid hadden waarin ze eisten dat alle volwassen Joden zich lieten registreren en geld betalen aan de autoriteiten van de Donetsk Volksrepubliek, het politieke orgaan van de pro-Russische demonstranten in de oostelijke Oekraïense regio.