Een Jood als gladiator omgekomen in Pompeï?
Het Tijdens een van de vele archeologische opgravingen in en rond de verwoeste stad Pompeii werd een helm gevonden. Tijdens nader onderzoek bleek dat deze helm een afbeelding vertoonde van een palmboom. Deze ontdekking wekte de belangstelling van verschillende wetenschappers, waaronder Samuele Rocca. een senior docent kunst- en architectuurgeschiedenis werkzaam aan de universiteit van Haifa. Recent schreef hij opnieuw een wetenschappelijk artikel over deze bijzondere vondst en een gladiatorenschool in de verloren stad Pompeï.
Joodse gladiatoren?
In betreffend artikel beschrijft hij dat in de toenmalige stad Pompeï leefde een aanzienlijke groep gladiatoren. Dit blijkt uit een indrukwekkend groot vierzijdig gebouw met liefst 74 Dorische zuilen erin verwerkt. In dat bouwwerk leefden en trainden toentertijd tientallen gladiatoren, waarin hij betoogde dat één van de gladiatoren een Jood moet zijn geweest. Samuele Rocca baseert zijn visie op het feit dat deze Joodse gladiator waarschijnlijk als slaaf door de Romeinen naar Italië werd gebracht. Dit nadat ze eerder de opstand van de Joden hadden neergeslagen in 70 na Christus en daarbij de stad Jeruzalem volledig met de grond gelijk maakte.
Gevreesd?
Blijkbaar was hij een goede vechtersbaas en wist hij als gladiator een groot aantal gevechten op leven en dood te winnen. Dit baseert de wetenschapper op het feit dat de gevonden helm gepersonaliseerd is, wat betekent dat hij zijn helm mocht versieren met een persoonlijk symbool of teken. Het symbool laat een palmboom zien met zeven palmbladeren. Een symbool dat vaak gelijk staat aan de regio of het gebied Judea.
Richteres Debora
Opvallend genoeg is dit symbool ook terug te vinden op munten die de Romeinen lieten drukken. Zij maakten deze munten met hun specifieke afbeeldingen wanneer de Romeinen een opstand hadden onderdrukt of een nieuw gebied hadden veroverd. Een ander vergelijkend voorbeeld is dat de Joden zelf tijdens hun opstand tegen de Romeinse bezettingsmacht hun eigen munten lieten maken. Deze Joodse munten hadden een afbeelding van een palmboom, die ook regelmatig staat beschreven in de Bijbel. Een goed voorbeeld is onder meer het verhaal van Debora onder de palmboom in het bijbelboek Richteren.
Plagiaat
Een mogelijk probleem is volgens Rocca dat ook anderen het symbool van een palmboom gebruikten in hun symboliek, zoals door de stad Carthago en de Feniciërs. Alleen merkt hij terecht op dat deze symbolen dateren uit een veel vroegere periode, zo’n twee tot vijfhonderd jaar eerder. Ook bestond hun afbeelding alleen uit een palmboom, zonder meerdere palmtakken. Dit in tegenstelling tot de munten van zowel de opstandige Joden als de Romeinen.
Meerdere ‘getuigen’
Ter afsluiting van zijn verhaal geeft Rocca ook aan dat de helm van de Joodse gladiator niet het enige bewijs is van de aanwezigheid van Joden in de stad Pompeï. Een fresco, muurschildering, dat de gebeurtenis van Salomo’s oordeel afbeeldt en wat graffiti op verschillende restanten van muren getuigen ook van een kleine groep Joden in een stad die verloren ging tijdens de enorme vulkaanuitbarsting van de Vesuvius.
Geef een reactie