De rabbijn van een verspreidde kudde

Een globale indruk van de strijd en de situatie in en rondom de belangrijke havenstad Marioepol. Deze stad was in het voorjaar het symbool van de Oekraïense onverzettelijkheid.21 juli 2022

De afgelopen maanden is de stad Marioepol uit het nieuws verdwenen, terwijl ze maandenlang de strijd, de verbetenheid en het verzet symboliseerde van het Oekraïense volk. In die moeilijke periode probeerden veel inwoners de stad te ontvluchten. Dit gold ook voor de Joodse gemeenschap in de verwoeste Marioepol. Hierdoor zijn ze verspreidt geraakt. Een deel van de Joodse gemeenschap uit de havenstad verblijft nog in Oekraïne, terwijl anderen hun toevlucht onder meer hebben gezocht in Israël.

Door Philip van den Berg

Mendel Cohen, de rabbijn van de Joodse gemeenschap uit Marioepol, bouwde, leidde en ondersteunde anderhalve decennia zijn gemeenschap in deze stad. Een gemeenschap waar hij de steun en toeverlaat is voor vele mensen, zowel op geestelijk terrein als bij praktische zaken. Door de recente situatie, gebeurtenissen en verwikkelingen in deze havenstad, die nu in Russische handen is, ziet hij met lede ogen aan wat de impact hiervan is voor zijn geloofsgenoten.

Op vrijdag 24 juni jl. vond een interview plaats met rabbijn Mendel Cohen. Dit op initiatief van Stichting Christenen voor Israël.

Afstand

Gelukkig weet de Joodse gemeenschap uit Marioepol hem nog steeds te vinden, ondanks het feit dat ze soms onderling mijlenver van elkaar verwijderd zijn. Het contact tussen rabbijn Cohen en het merendeel van zijn mensen verloopt voornamelijk via moderne allerlei moderne communicatiemiddelen. De vragen die aan hem worden voorgelegd zijn meestal van praktische raad, bijvoorbeeld als gevolg van het overlijden van een geliefde. Maar ook om door de bureaucratische stroop heen te komen, wanneer ‘zijn’ mensen in het beloofde land zijn aangekomen. Vele Joden uit Marioepol, evenals hun geloofsgenoten uit andere delen van Oekraïne, kunnen geen bewijs overleggen van hun Joodse wortels. Vandaar dat ze moeten aankloppen bij hun rabbijn Mendel Cohen.

Worstelen

Zelf ervaart en ziet Mendel Cohen ook de impact en de gevolgen van het onbeschrijflijke geweld waar zijn gemeenschap mee werd geconfronteerd tijdens de wekenlange beschietingen en bombardementen. De rabbijn heeft niet zelf de inval, het oorlogsgeweld en de wekenlange misère, lijfelijk meegemaakt. Kort daarvoor was hij vertrokken naar Israël in verband met een noodzakelijke operatie. Hierdoor worstelde hij een tijd lang met gevoelens schuld en schaamte. Hij vroeg zichzelf voortdurend af: ‘Waarom?’

Gods hand?

Als gevolg van de oorlog en de verovering van Marioepol verblijft de rabbijn nog steeds in Israël. Toch is Mendel Cohen nu wel in staat om antwoord te geven op zijn afwezigheid terwijl op dat moment de Joodse gemeenschap, in Marioepol, onder grote druk kwam te staan. Een groep geloofsgenoten uit de havenstad vluchtte naar het beloofde land Israël. Hij kan hen nu helpen, ondersteunen en begeleiden, zowel met praktische zaken en hun geestelijke vragen. Ook door een deel van zijn kudde te helpen met de pijnlijke herinneringen, de opgelopen (emotionele) wonden op hun ziel, hun trauma’s, en in het verwerken hiervan. Maar bovenal door zijn kudde te helpen bij het bevestigen van hun Jood-zijn.

Persoonlijke waarde

Wat betreft zijn eigen persoonlijke bezittingen, zoals blijkt uit een ontvangen video, verkregen via een contactpersoon, is hun huis totaal uitgewoond, liggen de ramen in diggelen, door al het militair geweld, en staan de noodrantsoenen van soldaten gewoon nog in de keuken. Verdrietig, maar hetgeen wat Mendel Cohen echt mist, zijn de foto’s van hun trouwerij en hun trouwakte.