Het gevaar van woorden herdacht met herlancering van #ItStartedWithWords

Vorige week, tijdens de herdenking van de Kristallnacht (9-10 november 1938), werd opnieuw de Holocaust-herstelcampagne gelanceerd. Dit hernieuwde initiatief is volgens de organisatoren een bittere noodzaak als reactie op het groeiend antisemitisme, onder meer door het ontkennen of bagatelliseren van de Holocaust en de revisionistische visie hierop. Dit initiatief vond plaats tijdens de Conference on Jewish Material Claims Against Germany.

Het sneeuwbaleffect

Tijdens de herdenking van de 84 e gedenkdag van de beruchte Kristallnacht, de nacht waarop nazi’s en burgers vele Joodse winkels, huizen en synagogen vernielden en/of in brand staken en een groot aantal Duitse Joden werd aangevallen en zelfs vermoord. De insteek van de
hernieuwde campagne #ItStartedWithWords is om te onderstrepen dat de tragedie van de Holocaust niet begon met concentratiekampen,
treinwagons met Joodse inwoners, gaskamers en dodenmarsen. Integendeel, de overlevenden van de Holocaust geven juist aan dat gewone
mensen, vaak naaste vrienden, bekenden en kennissen met wij zij gewoon contact hadden, zich langzaam maar zeker zich tegen hen keerden.
Behalve de lelijke woorden en de opruiende teksten veranderde dit op een gegeven moment in het beledigen, het lasteren en het demoniseren
van de Joodse buren, familie en vrienden naar verschillende gradaties van geweld.

Woorden

De campagne #ItStartedWithWords gebruikt hiervoor Kristallnacht om de ommekeer te duiden als een cruciaal moment en omslag. Het laat een maatschappij zien die door woorden naar de rand van de afgrond werd gebracht. Dit gold niet alleen voor de Joden in Duitsland en Europa, maar ook voor geheel Europa en haar inwoners. De gastspreker rabbi Yisrael Meir Lau, een Israëliër geboren in 1937 ergens in Polen sprak tijdens zijn getuigenis de volgende woorden: ‘Leven en dood zijn in de macht van de tong’. Ook gaf hij aan dat we woorden altijd dienen te respecteren, want woorden kunnen doen herleven, maar woorden kunnen ook vernietigen.

Revisionisme

Een andere Holocaust-overlevende, Abe Foxman, een Amerikaan die in 1940 eveneens in Polen werd geboren, legde sterk de nadruk op de
kracht van woorden. Hij zei hierover: ‘De crematoria, gaskamers, in Auschwitz en elders zijn niet begonnen met bakstenen. Het begon met
woorden. Kwade woorden. Hatelijke woorden. Antisemitische woorden… En ze mochten overgaan tot geweld vanwege het ontbreken van
woorden.’ Verder vertelde Foxman dat zelfs na de Holocaust diezelfde woorden van haat nog steeds doorgaat!

#ItStartedWithWords

Gezien het groeiend antisemitisme in de breedste zin van het woord is het noodzakelijk dat initiatieven, zoals #ItStartedWithWords, mensen
eraan herinnerd en hen voorlicht over de impact van woorden en om aan te geven hoe belangrijk het is om haat aan de kaak te stellen.