Het licht van Chanoeka ook in Oekraïne ondanks de oorlog met Rusland

Het militair geweld, de bombardementen en de felle gevechten in het land van Zelenski leidde tot het vertrek van meer dan 50.000 Joden uit Oekraïne. Tel daarbij ook nog eens de vele doden en (zwaar) gewonden op, ook onder de Joodse gemeenschap, en u begrijpt dat het zware tijden zijn voor de mensen in Oekraïne, inclusief de Joodse gemeenschap.

Desondanks steekt de Joodse gemeenschap, in de aanwezigheid van een groot aantal mensen, op het Maidanplein de Chanoeka aangestoken. Velen dachten dat deze jaarlijkse traditie in het hart van de stad Kiev niet doorging. Toch, ondanks de vele bombardementen door de kamikaze drones besloot Vitali Klitschko, de burgemeester van de hoofdstad Kiev, deze waardevolle traditie voort te zetten. Het ontsteken van de kandelaar vond dan ook gisteravond plaats bij het invallen van de duisternis.

Een bijzonder en veelzeggend ‘detail’ is, volgens de boodschap van rabbijn Stambler, dat door de voortdurende bombardementen van de belangrijkste voorzieningen in het land, waaronder de energiecentrales, het licht van de kandelaar, de menora, nog veel meer zal opvallen. Ook de waardevolle symbolische betekenis is dat het licht uiteindelijk de duisternis, het kwaad, doet verdwijnen. De rabbijn is afgezant van Chabad en tevens voorzitter van de vele Joodse gemeenschappen verspreidt door het land. Deze zijn verenigd onder de naam Federatie van Joodse gemeenschappen in Oekraïne (FJCU).

Bij deze bijzondere gelegenheid waren ook verschillende hoogwaardigheidsbekleders aanwezig, waaronder: de ambassadeurs uit Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Griekenland en de VS. In zijn toespraak gaf de burgemeester ook aan dat het ontsteken van de menora, het begin van Chanoeka, benadrukte dat deze symbolische handeling tevens een teken van vertrouwen hebben in de toekomst, ondanks de huidige zware omstandigheden waarin de bevolking leeft.

Een ongebroken geest

De Joodse gemeenschap benadrukte tevens haar dankbaarheid voor de hulp en steun die zij hebben ontvangen vanuit de overheid om, ondanks de vele problemen, om alsnog dit belangrijke feest doorgang te laten vinden. Hierover zei de aanwezige rabbijn Rothman het volgende: ‘Wij zijn er zeker van dat zowel toen, tijdens de Tweede Tempel, als vandaag, ons een wonder zal overkomen, zoals in het Chanoeka-verhaal. De weinigen zullen de velen en de machtigen verslaan. Chanoeka is het bewijs dat onze geest niet gebroken kan worden.’

De voorbereidingen

Het is het streven van de Joodse gemeenschap om zoveel mogelijk verrassingsdoosjes uit te delen. De afgelopen jaren verdeelden wij zo’n 35.000 stuks onder de Joodse huishoudens. Dit jaar, ondanks de erbarmelijke omstandigheden, realiseerden wij ons om dit aantal te vergroten, ondanks het vertrek, het overlijden en de ellende onder de Joodse gemeenschap. Vandaar dat de landelijke Federatie als met de voorbereidingen aan de slag ging vóór Rosj Hasjana.

Hulp van buiten

De FJCU huurde een enorm magazijn en logistiek distributiecentrum in de stad Dnipro om de relevante materialen voor Chanoeka op te slaan, waaronder 47.000 kits met Chanoeka-kaarsen en hanukkiot, een boekje waarin de betekenis van de feestdag wordt uitgelegd, een kleurboek voor kinderen, Chanoeka-spellen voor kinderen, snacks en snoep. Ksenia Levinsky uit Dnjepr, die een kit ontving, zei: ‘Chanoeka is een feestdag van hoop. De kits die we hebben ontvangen, zullen licht en feestelijkheid toevoegen aan ons huis, wat we momenteel zo vaak missen, vooral in het licht van de stroomuitval als gevolg van de aanvallen op energiefaciliteiten in heel Oekraïne. De Chanoeka-kaarsen zullen ons eraan herinneren dat er wonderen gebeuren.‘

Licht en hoop!

Rabbi Shlomo Salomon, afgezant van Chabad en rabbijn van de stad Kremenchuk, zei: ‘We weten niet wat er volgende week tijdens Chanoeka met ons zal gebeuren, aangezien we mogelijk weer onder beschietingen liggen. De vraag is: hebben we licht en elektriciteit? Met Gods hulp zijn we van plan om koste wat het kost hier te blijven, om het licht en de hoop te laten groeien.’

Verder merkt deze rabbi op dat een paar maanden geleden een kruisraket de winkelcentrum in Krementsjoek raakte. Desondanks is juist het aantal Joden toegenomen. Aanleiding hiertoe is dat sommige Joden hun geloofsovertuiging binnenshuis hielden. Maar nu willen zij zich verenigen met hun geloofsgenoten. Ook speelt een rol dat een groot aantal Joden vluchten vanuit de steden en dorpen in het oosten van Oekraïne richting onze stad (Krementsjoek). Hierdoor nam het aantal leden van de Joodse gemeenschap weer toe.

Natuurlijk realiseert de gehele Joodse gemeenschap in Oekraïne dat het vieren van het Chanoeka-feest niet alleen mogelijk is dankzij de inzet en medewerking van de (lokale) overheid. Ook door de inzet en de vele initiatieven vanuit de Joodse gemeenschap uit het buitenland, waaronder de Joodse Federaties van Noord-Amerika (JFNA), zijn de lokale Joodse gemeenschappen in staat om allerlei activiteiten, bijeenkomsten en vieren te organiseren.

Vrijwilligers

Zulke initiatieven vinden niet alleen in Oekraïne zelf plaats, maar ook in de landen en steden waar vele Joodse vluchtelingen zijn opgevangen. Dit geldt in het bijzonder voor het land Polen. Een mooi voorbeeld hiervan is de inzet en betrokkenheid van de vrijwilliger dr. Yuri Vedenyapin. Hij is muzikant en professor Jiddisch aan de McGill University in Montreal. Hij reist met de Poolse opperrabbijn Michael Schudrich van stad naar stad en elke avond van de achtdaagse vakantie brengt hij muziek, zang en het licht van Chanoeka aan vluchtelingen in steden als Warschau, Krakau, Lublin, Gdansk en daarbuiten. De vluchtelingen zullen ook worden vergezeld door Poolse joden die in deze steden wonen. Op de tweede avond van Chanoeka zal Vedenyapin optreden in het presidentieel paleis tijdens een speciale Hanukkah-ceremonie voor vluchtelingen georganiseerd door president Andrzej Duda.

Een groot aanbod

Het American Jewish Joint Distribution Committee, de kernpartner van JFNA, biedt tal van online en persoonlijke Hanukkah-evenementen in heel Oekraïne, waaronder hanukkiah-verlichting, concerten, kooklessen, culturele salons en vakantiequizzen. Ze zullen worden bijgewoond door tienduizenden joden, onder wie ouderen en intern ontheemden. Dit komt bovenop de voortdurende levering van humanitaire hulp door het JDC.

Het overkoepelende hulpnetwerk van Chabad, het Jewish Relief Network Ukraine, distribueert met JFNA-steun meer dan 40.000 Hanukkah-dozen gevuld met vakantiebenodigdheden en traktaties aan Joden in heel Oekraïne, waardoor ze de chanoekiah kunnen aansteken en vreugde kunnen brengen in hun eigen huizen en woonplaatsen.