Holocaust-overlevende Margot Friedländer ontving het Federale Kruis van Verdienste

Verschillende redenen liggen ten grondslag aan het toekennen van de hoogste Duitse onderscheiding voor burgers. De burgervader van Berlijn bracht het als volgt onder woorden: ‘Op een bewonderenswaardige manier getuigt mevrouw Friedländer van haar leven. Niet alleen over haar pijn, leed en verdriet, maar ook over de verschillende vormen van onderdrukking en vervolging door nazi-Duitsland met betrekking tot haarzelf, haar ouders en familieleden als alle andere Joden in het Derde Rijk. Zij getuigt van het lot van haar familie en van de Holocaust. Zelfs op haar hoge leeftijd van 101 jaar zet zij zich onuitputtelijk in voor haar werk. Iets wat voor haar van wezenlijk belang is.’

Voor haar onuitputtelijke inzet, haar betrokkenheid en haar stem als het geweten van de stad Berlijn en Duitsland viel de uitreiking van de onderscheiding samen met de onthulling van een bijzonder sculptuur. Het betreft een afbeelding van Margot Friedländer en is gemaakt door kunstenaar Stephanie von Dallwitz. Het borstbeeld is te bezichtigen in de Wapenschildzaal in het Stadhuis en is gewoon open voor het publiek. De reden voor het laten maken van kunstwerk is om alle Berlijnse inwoners te herinneren aan de onmenselijkheid van het nazi-regime. Tevens fungeert het als moment van herinnering van de vele Berlijnse Joden die zijn verdreven, opgesloten, gedeporteerd en vermoord.

Margot zelf werd in 1943, ergens in haar stad Berlijn, gearresteerd. Toen zij zag dat haar broer door de Gestapo was opgepakt, vluchtte zijn naar Joodse vrienden. Daar hoorde zij dat haar moeder op dat moment niet thuis was. Later gaf zij zichzelf aan om haar zoon te redden. De moeder van Margot gaf via een kort brief haar het advies om toch iets van haar leven te maken. Na vele omzwervingen door Berlijn, waar zij zich op allerlei manieren schuilhield voor de nazi’s, werd Margot door haar eigen mensen verraden. Ze kwam daardoor ergens in 1943 terecht in de Joodse ghetto in Theresienstadt. Daar ontmoette zij een oude bekende, Adolf Friedländer en na de bevrijding door de Russen, trouwden zij en emigreerden ze naar de VS. Later, na de dood van haar man is Margot in 2020 definitief teruggekeerd naar haar geboortestad Berlijn.

Volgens de burgemeester is gezien het leed dat haar en haar familie is aangedaan, vanzelfsprekend dat de stad deze stap heeft gezet. Het beeld symboliseert dat Friedländer tevens een ereplaats inneemt in onze stad en in ons hart. Wij weten dat we haar veel verschuldigd zijn en dat ze de toekomstige generaties zal blijven dienen, zolang het haar gegevens is. Zij spreekt namens degenen die niet meer kunnen praten en deze bijzondere vrouw waarschuwt ons: ‘Wees menselijk en laat het nooit meer gebeuren!’