De Karaïeten: een joodse gemeenschap met een andere kijk op Pesach
De belangrijkste bron voor de protestantse kerk vormt het geschreven en door God gegeven openbaring. Zij is daarmee de enige bron voor de prostestanten voor hun geloof en hun leven. Dit leidde toentertijd tot een groot kerkelijk conflict: de Reformatie. De toenmalige Rooms Katholieke kerk stelde dat de traditie de enige ware uitleg is van Gods Woord. Hierdoor kreeg de kerkelijke traditie en de kerkelijke gewoonte een hoger gezag dan het geschreven Woord van God. Toen Luther zich hierover moest verantwoorden, betoogde hij dat traditie niet gelijk of hoger is aan het gezag en de autoriteit van het geschreven Woord van God. Luther benadrukte dat hij niet anders kon: Hij beriep zich op zijn geweten. Interessant is dat in het verleden het zich beroepen op de openbaring van God, vanuit het persoonlijk geweten, al onder een andere geloofsgemeenschap bekend was, namelijk: het Karaïtisch Jodendom.
Het Karaïtisch Jodendom
De Karaiëten is een eeuwenoude Joodse beweging en zij heeft een andere kijk en levensstijl dan de meeste andere (ultra) orthodoxe Joden in Israël en daarbuiten. Dit uit zich bijvoorbeeld al in het gebruik van matzes, want de Karaïeten maken daarentegen gebruik van een andersoortig ongezuurd brood dat bekendstaat als ‘massah’. Deze worden gemaakt van meel, korianderzaad, canolaolie en zout, wat uiteindelijk bruinachtig deeg wordt. Enkele andere belangrijke verschillen zijn onder meer dat de Karaïeten hun aandacht en focus richten op de Hebreeuwse wetten in plaats van op de autoriteit van de rabbijnen. Hun fundament is de openbaring van JHWH op de berg Sinaï: de plek waar Israël de Thora ontving. Kortom, tijd voor een historische kijk op deze relatief onbekende Joodse geloofsbeweging.
De berg Sinaï
Zoals kort aangestipt vormt de openbaring van JHWH op de berg Sinaï de basis voor hun levensstijl en houding. Dit leidt ertoe dat de
Karaïetische gemeenschap de invloed en het werk van de Farizeeën, de rabbijnse joden, afwijst. In hun ogen zijn zij degenen die de religieuze wetten hebben veranderd of juist dingen hebben toegevoegd aan de openbaring van JHWH. Daarom erkent deze Joodse gemeenschap alleen de heiligheid van de 24 boeken, het aantal geschriften waar de Hebreeuwse bijbel uit bestaat.
Cultureel erfgoed
In het verlengde hiervan gelooft zij evenmin dat Mozes daarbij nog een mondelinge wet ontving. De Karaïetische gemeenschap beschouwt bijvoorbeeld de Talmoed dan ook eerder als cultureel erfgoed dan dat zij deze teksten erkennen als gezaghebbend en goddelijk. Nog een ander verschil is dat deze oude Joodse gemeenschap een andere godsdienstige kalender kent in vergelijking met het rabbijnse jodendom. Eveneens kennen de Karaïeten alleen wijzen binnen hun geloofsgemeenschap in plaats van rabbijnen en de daaraan verbonden positie en invloed binnen desbetreffende Joodse gemeenschap.
Persoonlijke verantwoording
Dit wezenlijke verschil, de positie en de taak van de rabbijn, vindt zijn wortels in het gegeven dat het individu een centrale positie inneemt, volgens de visie van het Karaïetisch Jodendom. Ofwel, iedereen moet de Hebreeuwse bijbel kennen, lezen, leren en interpreteren op een wijze die past bij zijn of haar denkkader/begrippenkader. Hieruit blijkt dat zonder meer sprake is van persoonlijke verantwoordelijkheid binnen deze aloude Joodse gemeenschap.
De synagoge
Voor de Karaïetische gemeenschap is hun synagoge, gevestigd in de stad Jeruzalem, het middelpunt van hun geestelijk leven. Het gaat hier om een 13e-eeuwse gebouw en is tevens een van de oudste gebouwen in de oude stad. Bezoekers van dit gebouw moeten zich douchen voordat ze naar binnen gaan. Ook is het bijbels concept rituele onreinheid van toepassing op vrouwen die menstrueren. Het is een bescheiden ruimte en de benedenruimte is voorzien van vloerbedekking. Voor deze oude Joodse religieuze gemeenschap is hun synagoge een tempel en daarom zijn ze zeer alert op het behoud van de zuiverheid ervan. Men mag daarom ook niet met schoenen de synagoge betreden.
Pesach
Ook wat betreft de viering van de Pesach verschilt het Karaïetisch Jodendom met de meeste andere Joodse gelovigen. Natuurlijk komt de gehele gemeenschap bij elkaar tijdens Pesach om met elkaar opnieuw het verhaal te vertellen en door voor te lezen uit de Haggadah. Toch is er verschil in beleving en traditie. De Pesach wordt bij de Karaïeten anders uitgevoerd. Bij de seder zijn ze verplicht om rond te tafel te gaan zitten en hun kinderen het verhaal te vertellen over de uittocht van Egypte. De Karaïeten vertellen hetgeen vermeld wordt in het boek Exodus. Dit verhaal is veel korter dan de traditionele Haggadah. Daarbij staat het boek Exodus in het Hebreeuws en niet in het Aramees.
Aantrekkingskracht
De Karaïetische geloofsgemeenschap telt zo’n 50.000 leden, waarvan de meerderheid woonachtig is in het land Israël. De cijfers maken duidelijk dat de gemeenschap klein is, maar de belangstelling van buiten naar onze praktijken en overtuigingen groeit. Dit komt mede door de gelijkwaardige behandeling van vrouwen, wat betekent dat allerlei taken in de synagoge zowel door een man of een vrouw kan worden vervuld. Maar ook door de afwijzing van de invloed van rabbijnen.
Recente reacties