Een van de vele onbekende helden tijdens de Holocaust

Tzadik vertoont een verhaal dat deels lijkt op de film Defiance, waar de broers Bielski centraal staan. Zij redden eveneens een groep Joden. Echter, er is een wezenlijk verschil tussen beide films. De crux is dat een anti-held ervoor koos, als niet-jood en als soldaat, om het juist te doen. In dit geval gaat het om de Russische soldaat Nikolay Kiselyov, die vele jaren na zijn dood de erkenning kreeg die hij verdiende. Door zijn handelend optreden, moed en doorzettingsvermogen is hij na zijn overleden postuum geëerd met de Yad-Vashem onderscheiding. Hij staat bekend als een Rechtvaardige onder de volkeren in het Holocaustmuseum in de stad Jeruzalem, het Yad Vashem museum.

Nikolay Kiselyov, de Russische soldaat, was een medisch student die tijdens de inval van nazi-Duitsland opgeroepen werd voor het Rode Leger. Hij vocht tegen de Duitsers, maar werd al snel gevangengenomen. Aan het begin van de film lukt het hem om alle ellende en ontberingen te overleven. Uiteindelijk komt hij terecht in een krijgsgevangenkamp, met aan het hoofd een sadistische kampleider. Op een gegeven moment pakt hij de kans om te ontsnappen en slaat op de vlucht. Kiselyov sluit zich aan bij de partizanen ergens in de uitgestrekte bossen van Wit-Rusland. In 1942 is Nikolay het hoofd van een detachement van het partizanen bataljon Mstitel, nabij de stad Minsk.

In diezelfde tijd liquideerden de nazi-Einszatstroepen de Joodse getto in Dolginovo. Vele duizenden Joden lieten hierbij het leven. Slechts zo’n driehonderd Joden overleefden dit drama door zich te verstoppen en te vluchten. Ze kwamen uiteindelijk terecht in de bossen waar Nikolay Kiselyov en zijn mannen actief waren. Hij maakte de persoonlijke keuze om deze groep Joden te redden. Dapper en moedig, maar ook eigenaardig want onder de Joden zat ook een groep ouderen die lichamelijk zeer beperkt was. Ook waren er kinderen die vaak niet stil konden zijn en soms een hoop herrie maakten. Daarbij zorgde de omvang van deze groep gevluchte Joden voor de nodige logistieke problemen. Zij moesten ook eten en hadden extra kleding nodig vanwege de zeer koude winters in de toenmalige Sovjet-Unie. Desondanks nam Kiselyov toch het besluit om deze groep veilig naar de Russische linies te brengen. Een zware en lastige voettocht van meer dan 1.000km.

Naast Kiselyov bevat de film een grote cast van personages, voornamelijk de joodse overlevenden, die elk een eigen verhaal hebben. Er is een rabbijn die Kiselyov overtuigt om zijn kudde te vertellen dat het levensreddend is dat ze hun gebeden niet luid zingen en op de sabbat werken. Een jong stel wordt verliefd en er is een bruiloft in het bos. Een andere jonge vrouw, die door soldaten is verkracht, wordt eerst teruggetrokken, maar komt dan tot leven terwijl ze leert vechten met vuurwapens en voor de kinderen zorgt. Een oude vrouw kan gewoon niet blijven lopen, enzovoort.

Tzadik is een film voor degenen die vooral geïnteresseerd zijn in verhalen over partizanen en joden in deze tijd. Sommigen vinden de film misschien te lang naar hun smaak. Desondanks laat de film een man zien die nooit had verwacht een held te worden, maar de uitdaging aanging om het goede te doen in zeer gevaarlijke, moeilijke en zware omstandigheden, ondanks de kenmerkende Russische melodramatische scènes in de film.