December1942: het Vaticaan geïnformeerd over gaskamers in nazi-Duitsland
Enkele dagen geleden verscheen een artikel in het Italiaanse nieuwsblad Corriere Della Sera over een brief. Deze brief gaat over de wreedheden van de nazi’s en het vermoorden van vele Joden. Deze brief, gedateerd op 14 december 1942, bevond zich ergens in de archieven van het Vaticaan. De rode draad van het verhaal is dat Paus Pius al eerder op de hoogte was van de Holocaust en hetgeen zich afspeelde in de vele concentratiekampen in het Derde Rijk.
Onbekend?
Het eerdere argument vanuit de Katholieke Kerk, in het bijzonder het Vaticaan, dat de paus niet bekend was met de gruwelijkheden die plaatsvonden in de nazi-kampen, is niet meer geloofwaardig. Integendeel, het Vaticaan verdedigde zich altijd met het argument dat zij onbekend was met de gebeurtenissen van de Joden in bezet Europa. Hetgeen ook gold voor gevangenen uit de bezette gebieden in Europa, zoals Polen, zigeuners, politieke tegenstanders en leden van het verzet.
Kersttoespraak
De brief van 14 december 1942 vermeldt niet alleen wie om het leven werden gebracht in het kamp Belzec, gelegen in Polen. Ook de aantallen mensen die dagelijks omkwamen staan vermeld in de betreffende brief. Deze brief, geschreven door een Duitse jezuïet, was gericht aan de secretaris van paus Pius. Hoewel de paus nooit direct refereerde aan de ontvangen brief, valt wel op dat hij in zijn kersttoespraak van 24 december een duidelijk signaal afgeeft. In zijn toespraak zei de paus onder meer: ‘… … … honderdduizenden mensen, die, zonder enige schuld, soms alleen om redenen van nationaliteit of afstamming, zijn voorbestemd voor de dood of progressieve achteruitgang.’
Holocaust
De uitspraken van de Paus Pius en zijn kersttoespraak zijn heel algemeen, zeker in een tijd van oorlog, gevangenen en (werk)kampen> Toch verwijst paus Pius indirect naar de inhoud van de gevonden brief in het archief van het Vaticaan. Maar goed, in ieder geval versterkt dit opnieuw de lopende discussie en de vraag: ‘Is paus Pius een stille bondgenoot van de Joden of ondersteunde hij indirect de Holocaust door zich in stilzwijgen te hullen gedurende de Tweede Wereldoorlog?’ Hoe dan ook, het blijft lastig om deze vraag te beantwoorden.
16september2023
Recente reacties